Eerste hulp bij Diabetes Mellitus type 2

Geplaatst op donderdag 08 maart 2018 in Blog

Eerste hulp bij Diabetes Mellitus type 2

Suikerziekte
Diabetes mellitus type 2, ofwel ‘suikerziekte of ouderdomssuiker’ in de volksmond. De kans is groot dat je iemand kent met deze chronische ziekte, of wellicht heb je het zelf. Diabetes is namelijk een van de meest voorkomende chronische ziektes in Nederland. Zo hebben circa 1,2 miljoen (1 op de 14) Nederlanders ermee te kampen. Volgens het Diabetes Fonds komen hier wekelijks 1200 bij (1)! Het aantal neemt dus in rap tempo toe, en dit betreft helemaal niet alleen ouderen! Sterker nog, de diagnose wordt steeds vaker aan jongere mensen en kinderen toegekend.

Insuline
Bij diabetes type 2 heeft het lichaam te weinig insuline en/of reageert het niet meer goed op insuline (2). Insuline is een hormoon dat wordt aangemaakt door de alvleesklier. De alvleesklier geeft insuline vrij wanneer het merkt dat de bloedsuikerspiegel stijgt. Insuline zorgt er namelijk voor dat de suikers in het bloed worden vervoerd naar de cellen. Bij diabetes type 2 werkt dit niet goed en blijft de bloedsuiker te hoog. Insuline heeft in principe 2 doelen:

1. De gegeten koolhydraten (suikers) vervoeren naar jouw lichaamscellen; zodat je cellen energie krijgen en goed kunnen functioneren.
2. Het teveel aan koolhydraten opslaan als vet. Insuline remt de vetverbranding!

Bloedsuiker Achtbaan
Het gaat als volgt: na het eten van koolhydraten (zoals een boterham met jam en een banaan) worden deze afgebroken tot glucose.
Vervolgens komt glucose in de bloedbaan (de bloedsuiker). Normaal gesproken is er genoeg insuline en luistert het lichaam goed naar de aanwezige insuline: insuline is de sleutel die de cel opendoet; glucose kan de cel binnen gaan en geeft daar energie. Bij diabetes type 2 wordt glucose niet meer goed vervoert naar de cellen. Dit omdat het lichaam niet goed ‘luistert naar insuline: het lichaam is ongevoelig geworden voor insuline (insulineresistentie). Hierdoor blijven de suikers zwemmen in de bloedbaan. Het gevolg is een verhoogde bloedsuiker.

Insuline: tekort of overschot?
Nou zou je denken dat iemand met diabetes type 2 MINDER insuline aanmaakt dan iemand zonder diabetes. MAAR, iemand met diabetes type 2 maakt over het algemeen juist MEER insuline aan dan iemand zonder diabetes (3). Zo lijkt er bij mensen met diabetes type 2 een overschot te zijn aan insuline! Het probleem is juist dat de weefsels niet meer gevoelig zijn voor insuline: de sleutel past niet meer op het slot (de cel). Het lichaam signaleert wel dat de bloedsuiker verhoogd is en maakt juist nog meer insuline aan om dit te verhelpen.

Gevolg: te veel suiker en te veel insuline in de bloedbaan. Niet gunstig als je bedenkt dat insuline voor een verhoogde vetopslag zorgt.

(Bitter)Sweet World
Bij diabetes wordt vaak gesproken van een welvaartziekte. Dit omdat het veelal een gevolg is van een toenemend gewicht (met name buikvet), minder beweging (hallo kantoorbaan), roken en een overschot aan loze suikers. Natuurlijk speelt ook erfelijkheid een rol. Echter, de factoren die onder welvaart vallen zorgen er vaak voor dat het tot uiting komt. Overgewicht is dan ook de oorzaak van de insulinegevoeligheid. Vandaar dat vrijwel alle mensen met diabetes type 2 te zwaar zijn. Tegelijkertijd belemmert de ongevoeligheid voor insuline de vetverbranding! Een negatieve vicieuze cirkel ontstaat.

Zoethoudertje
Vaak betekent dit dat er gestart wordt met medicatie (pillen), in veel gevallen gevolgd door het spuiten van insuline (hier zou immers niet genoeg van zijn). Met een beetje geluk wordt gaandeweg een diëtist ingeschakeld voor advies. Vanuit de omgeving volgen vaak adviezen gericht op het beperken van vet en calorieën. Immers, die kilo’s moeten eraf. En elk pondje gaat toch door het mondje?! En dan te bedenken dat minder vet en calorieën vaak betekent dat we meer koolhydraten gaan eten. Denk aan adviezen zoals ontbijtkoek, extra fruit en magere vruchtenyoghurt. Hello SUGAR! Door het eten van (meer) koolhydraten wordt er dus steeds meer glucose aangevoerd in de bloedsuiker. Gevolgd door een hogere bloedsuiker, meer gewicht, en, jawel, meer medicatie.

Praktijkervaring
Mijn ervaring in de praktijk is zeer positief als het op de behandeling van diabetes aankomt. Mensen kunnen hun insuline drastisch verlagen of soms zelfs stoppen. Ook orale medicatie kan worden afgebouwd of voorkomen. De kilo’s zakken mee. Gunstig bijeffect is dat mensen zich vaak veel energieker voelen. Hoe mooi is dat?!

5 TIPS voor het verbeteren van je bloedsuiker. Deze tips zorgen ervoor dat je bloedsuiker zal kabbelen op een rustig vaarwater, i.p.v. op en neerschieten als een achtbaan:

1. SKIP snelle suikers. Denk aan suiker of honing in koffie en thee, snoep, chocolade, zoet beleg, (ontbijt)koek, vruchtensap en frisdrank. Waarom? Deze suikers komen met de hogesnelheidstrein in je bloedbaan binnen. Je krijgt een bloedsuikerpiek. Gevolgd door een dip. Niet goed voor je bloedwaarden, niet goed voor je energieniveau.

2. Beperk koolhydraten. Zoals hiervoor genoemd: alle koolhydraten die je eet worden omgezet in glucose. Dus álle koolhydraten die je eet zorgen voor een stijging in je bloedsuikerspiegel. En dat terwijl we de bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk willen houden. Dus, een aardappel minder (schep groente extra!), noten i.p.v. muesli door je yoghurt, pindakaas i.p.v. zoet beleg op brood. Zomaar wat suggesties om koolhydraten te beperken!

3. Eet meer vetten & eiwitten. Deze houden je bloedsuiker stabiel en geven een verzadigd gevoel. Zeg maar dag-dag tegen de energiedip om 16 uur! Denk aan olijven, olijfolie, vis, noten, zaden, pitten, pinda’s, avocado, zuivel en eieren. Kies voor volle, ongezoete zuivel (minder koolhydraten, meer verzadiging!).

4. Eet meer groente! Het levert vitamines, mineralen, vezels en verzadiging! Goed voor je lijf, vanbinnen en buiten. Groente past heel goed op elk moment van de dag. Beperk jezelf niet tot de warme maaltijd.

5. Relax, sleep & move. Alle 3 zeer belangrijk. Stress en slecht slapen hebben een averechts effect op bloedwaarden en gewicht. Beweging helpt o.a. om de insulinegevoeligheid te verbeteren. Win- win – win.

Daarnaast: zoek een diëtist die deze tips ondersteunt. Een advies op maat en steun zijn geen overbodige luxe. Daarnaast heeft de diëtist korte lijnen met de praktijkondersteuner, waardoor medicatie snel aangepast kan worden!

Bronnen
· Diabetesfonds. https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/diabetes-in-het-algemeen/diabetes-in-cijfers. Geraadpleegd op 19 december 2017. · Diabetesfonds. https://www.diabetesfonds.nl/over-diabetes/diabetes-in-het-algemeen/wat-is-diabetes. Geraardpleegd op 19 december 2017.
· K. Hoenderdos & H. Pijl (2016), Diabetes type 2? Maak jezelf beter. Nederland, Fontaine Uitgevers.
· NDF Voedingsrichtlijn Diabetes 2015.